Μικρές Πειραϊκές ιστορίες «Το κανοκιάλι της Καστέλλας» του Στέφανου Μίλεση

Στο βιβλίο του Τάκη Λάππα με τίτλο «Ελληνικά Ιστορικά ανέκδοτα 1750-1862» ο συγγραφέας αναφέρει την ιστορία ενός τηλεσκοπίου που αφού χρησιμοποιήθηκε στις διάφορες μάχες του Πειραιά, δωρίθηκε από τον Γεώργιο Καραϊσκάκη λίγο πριν πεθάνει σε έναν άλλο αγωνιστή και έτσι διασώθηκε και η ιστορία του.

Σε μια συμπλοκή με τους Τούρκους πάνω στα Άγραφα, ο θρυλικός κλέφτης ο Κατσαντώνης τραυματίστηκε βαριά και για να θεραπεύσει την πληγή του αναγκάστηκε να περάσει κρυφά στην Αγία Μαύρα όπως τότε έλεγαν τη Λευκάδα.

Πολλοί Έλληνες που άκουσαν για την άφιξη του Κατσαντώνη έτρεξαν να τον γνωρίσουν από κοντά και πολλοί από αυτούς του έκαναν και δώρα. Ανάμεσά τους ήταν κι ένας Έλληνας στρατιωτικός με το όνομα Παπαδόπουλος που είχε οριστεί από τους Ρώσους διοικητής των Εφτανήσων, καθώς τότε βρίσκονταν υπό ρωσική κατοχή. Ο Παπαδόπουλος μόλις πήγε να τον γνωρίσει, του έκανε δώρο ένα τηλεσκόπιο που την εποχή εκείνη το αποκαλούσαν κανοκιάλι, καθώς ήταν μακρύ κι έμοιαζε με μικρό κανόνι. Ο Κατσαντώνης μόλις έγινε καλά επέστρεψε πίσω στα λημέρια του και χρησιμοποιούσε το τηλεσκόπιο που του έκαναν δώρο.

Κάποια μέρα το χάρισε σε ένα από τα παλληκάρια του που ξεχώριζε για τη γενναιότητά του. Το παλληκάρι αυτό έγινε ο ξακουστός Γεώργιος Καραϊσκάκης που το χρησιμοποιούσε σε όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που διεξήγαγε και φυσικά και στις επιχειρήσεις στην περιφέρεια του Πειραιά. Τα κανοκιάλια είχαν ευρεία χρήση στους καπεταναίους του ναυτικού αγώνα, αλλά στις στεριανές μάχες ήταν δυσεύρετα για αυτό ήταν και ανεκτίμητα.

Δυο, τρεις μέρες πριν το θάνατό του, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης χάρισε το τηλεσκόπιο του Κατσαντώνη σε έναν άλλο αγωνιστή τον Ιωάννη Φραγκίστα. Αυτός ήταν παλιό παλικάρι του Κατσαντώνη, επίσης Αγραφιώτης, που βρέθηκε να πολεμά στον Πειραιά, στο πλευρό του Καραϊσκάκη. Μόλις ο στρατάρχης της Ρούμελης τον είδε μπροστά του, θυμήθηκε ότι το τηλεσκόπιο που είχε ήταν του Αγραφιώτη Κατσαντώνη και του το έκανε δώρο.

Τα χρόνια πέρασαν ο Φραγκίστας σώθηκε από την καταστροφή του Φαλήρου και κρατούσε το κανοκιάλι που του έδωσε ο Καραϊσκάκης σαν ιερό κειμήλιο. Το 1861 πέθανε ο Φραγκίστας και το κανοκιάλι το κληρονόμησε ο γιος του Επαμεινώνδας ο οποίος με τη σειρά του το χάρισε στο μουσείο που είχε ιδρύσει τότε η Σχολή Ευελπίδων.

Στέφανος Μίλεσης

Συγγραφέας – ιστορικός ερευνητής
Πρόεδρος Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς
Pireorama.blogspot.gr <http://Pireorama.blogspot.gr
www.1900thebook.com <http://www.1900thebook.com/